n mua chịu một cốc. Một số khách hàng túm tóc lôi một người ra hành lang rồi họ gân cổ quát tháo, đánh đập người kia tơi bời và chắc hẳn có lý do.Một người ăn mầy, người gần gập làm đôi, chống hai nạng dừng lại trước bàn. Nó tủm tỉm cười, khuôn mặt đầy nếp nhăn nhân hậu. Người có bộ râu hoa râm liếc nhìn nó và cau mầy. Người còng nói:- Nầy, con chim ưng của ta, ngươi từ miền nào đến đây?- Từ đây không thể nhìn thấy được. Đi đi. Mầy còn đợi gì nữa?- Ngươi từ đâu tới? - người còng sẽ hỏi rất nhanh - Đi đi anh làm cho người ta để ý đấyKhông hỏi thêm gì nữa, người còng vểnh chòm râu lơ thơ, khua vang đôi nạng, đi về phía cuối phòng. Người dân ngoại ô, lo sợ, hỏi:- Ai đấy?- Một lữ khách trên đường đi của những trẻ mồ côi - người có râu nghiêm nghị trả lời.- Hắn nói với ông tiếng gì vậy?- Tiếng nói của loài chim.- Hình như hắn đã nhận ra ông đấy, ông bạn ạ- Hỏi ít chứ, nhà ngươi sẽ đỡ ngu ngốc đi… - Y rũ những vụn bánh mì lốm đốm trên bộ râu và đặt hai bàn tay to tướng lên bàn - Bây giờ hãy nghe đây… Chúng ta từ miền sông Đông đến đây có việc mua bán.Người dân ngoại ô vội nhích lại gần và chớp chớp mắt:- Ông mua gì?- Thuốc súng đại bác; ta cần một chục thùng. Chì - năm mươi pud (2). Dạ loại tốt để may quân phục mùa đông, sắt móng ngựa, đinh. Ta có tiền.- Dạ tốt, sắt, những thứ nầy tìm được… Chì và thuốc súng thì khó: không thông qua các sở thì không thể kiếm ra được.- Đó chính là việc phải làm, cố gắng làm sao không phải qua các sở.- Tôi có một người bạn làm thơ lại, nhưng cần có quà cáp - Dĩ nhiên…Người dân ngoại ô cài vội áo lông cừu lại, nói hắn sẽ cố thử xem sao - hắn sẽ dẫn viên thơ lại lại ngay.Hắn chạy vội ra ngoài. Gã nông dân cũng muốn buôn bán. Gã cau trán và đằng hắng:- Nầy ông bạn, ông có cần lông cừu, hoặc da không? Năm mươi pud chì… Phải chăng các bạn Cô-dắc muốn đánh nhau?- Để bắn chim cun cút đấy.Người có râu ngoảnh đi. Người đi nạng đã trở lại.Tay cầm chiếc mũ đựng những của bố thí đã nhận được, nó ngồi xuống cạnh người có râu và không nhìn anh ta:- Chào Ivan!- Chào Opdokim, - người có râu trả lời không nhìn lại - Đã lâu không gặp nhau, ataman.- Anh đi ăn xin à?- Tôi ốm… Mùa hè nầy tôi nghỉ ngơi trong rừng.Nhưng cái đó không hợp với tuổi tôi nữa rồi. Chán lắm rồi, đến lúc chết thôi!- Hãy kiên nhẫn một chút!- Sao, có tin vui chăng?Ivan cười khẩy. Qua làn khói hắn nhìn những người khách say rượu. Đôi mắt hắn trở nên lạnh lùng. Hắn nhếch mép, nói rất khẽ:- Chúng ta đang phát động cả miền sông Đông đứng dậy.Opdokim cúi xuống chiếc mũ của mình, như để đếm chỗ tiền lẻ:- Tôi không biết, - nó nói rạch rồi từng chữ, - nghe nói người Cô-dắc miền sông Đông đã xẹp xuống. Họ sống ở các trang trại và sắm sanh, trở nên giàu có.- Có nhiều bọn mới đến, bọn khố rách áo ôm. Chúng sẽ khởi sự, người Cô-dắc sẽ tiếp viện… Nếu không thì cũng đành: hoặc phải vượt sang Thổ Nhĩ Kỳ, hoặc phải làm nông nô suốt đời ở Moskva… Thuở đó, chúng ta đã giúp Sa hoàng trước thành Azop. Bây giờ Sa hoàng đã chiếm cả miền Đông. Nhà vua ra lệnh phải đem nộp bọn mới đến. Từ Moskva, người ta đã đưa tới lũ cha cố đế nhổ bật đức tin cũ. Hết thời sông Đông êm đềm rồi- Đối với một công việc như thế phải có một người có đủ sức làm, - Opdokim nói, - để sự việc không xoay ngang như với Xtepan (tức là Xtepan Razin)- Chúng ta đã có một người, ông ta không phải như Xtepan đã mất đầu vì ngu ngốc, mà là một lãnh tụ thực sự… Tất cả những người razkonic sẽ theo ông ta.- Ivan, anh làm tôi suy nghĩ đấy, anh đã cám dỗ tôi Ivan ạ, trong khi tôi đang muốn nghỉ ngơi- Hãy đến nhập bọn với chúng tôi vào mùa xuân. Chúng tôi cần có những ataman lão thành. Chúng ta sẽ tha hồ tung hoành, hơn cả thời Xtepan nữa kia!- Tôi ngờ, tôi ngờ lắm… Dòng dõi đó, còn lại được bao nhiêu? Anh và tôi, có thế thôi, thực tình…Người dân ngoại ô trở lại, thở hổn hển, má rung rinh. Theo sau hắn là một viên thơ lại đầu hói, dáng điệu quan trọng, mặc áo nẹp kiểu Đức màu nâu đính khuy đồng, chân đi ủng dạ vẹt gót. Trên ngực hắn có một chiếc lông ngỗng cài vào khuyết áp. Vẻ khinh khỉnh, hắn ngồi vào bàn không chào hỏi ai. Nét mặt gian tham, đôi mắt đục như mắt Quỷ vương, lỗ mũi rộng. Người dân ngoại ô, đứng sau lưng hắn, nói thầm vào tai hắn:- Kuzma Egortys, đây là người…Không để ý đến những lời nói đó, viên thơ lại nói với một giọng uể oải:- Bánh tráng! Bánh tráng với cá nướng!
