t, đã từ tu viện ra nắm lại chính quyền.Nhưng tất cả những sự kiện nhỏ nhặt đó liền bị lu mờ ngay trước cơn bão táp chiến tranh rút cuộc đã bùng nổ. Vua Tây Ban Nha băng hà, - Pháp và Áo mưu đồ tranh nhau kế vị. Anh và Hà Lan nhúng tay vào.Các vị tướng soái lừng danh: Jhon, Churchill, quận công Malbro, vương hầu Ogien xứ Xavoa, quận công Vangdom bắt đầu tàn phá các nước và đốt các thành phố. Tại Ý, tại Bavie, tại xứ Flandre xinh đẹp, trên tất cả các nẻo đường, bọn cầu bơ cầu bất có vũ khí đi lang thang khủng bố dân lành, cướp bóc thực phẩm và rượu. Những cuộc nổi loạn nổ ra ở Hungary và ở miền Xeven. Vận mệnh các cường quốc đến lúc quyết định: nước nào, hạm đội nào sẽ làm bá chủ các đại dương? Do đó họ đành bỏ mặc các công việc của phương Đông.Sau Narva, vua Charles say sưa với chiến thắng, muốn đuổi theo vua Piotr đến tận cùng xứ Moskovi. Nhưng các tướng lĩnh van nài nhà vua chớ có cầu may đến hai lần.Quân đội mệt mỏi và bị tiêu hao được đưa về doanh trại mùa đông tại Laixa, gần Dorpat. Từ đó, nhà vua viết cho Thượng nghị viện một lá thư ngạo mạn, đòi viện binh và tiền. Ở Stockholm, những người trước đây không tán thành chiến tranh bây giờ đều im lặng. Thượng nghị viện ký pháp lệnh ban hành những thuế mới và đến mùa xuân, gửi tới Laixa hai mươi nghìn bộ kinh và kỵ binh. Một cuốn sách bằng tiếng La tinh được xuất bản - nguyên nhân cuộc chiến tranh của Thuỵ Điển chống Sa hoàng xứ Moskvi. Tại các triều đình châu u, mọi người khoái trá đọc cuốn sách đó.Hiện giờ vua Charles có một đạo quân vào loại mạnh nhất châu u. Chỉ có quyết định xem nên đánh về hưởng nào: về phía Đông - xứ Moskovi hoang vu, thành phố thưa thớt, cùng khổ, hứa hẹn những chiến lợi phẩm nghèo nàn và ít vinh quang - hay về phía Tây Nam, chống tên vua Auguste tráo trở, đánh vào tận nội địa nước Ba Lan, vào xứ Xăc, ngay trung tâm châu u?Tiếng súng đại bác của các vị tướng soái lừng danh đã nổi vang ở đó. Vua Charles ngây ngất nghĩ đến vinh quang của một Cséza thứ hai. Binh lính dội cận vệ của vua Thuỵ Điển, vốn dòng dõi trộm cướp, đã mơ tưởng đến lụa là lộng lẫy xứ Florence, vàng bạc trong các hầm ở Excurian(1) những cô thiếu nữ xứ Flandre tóc vàng óng các quán rượu ở các ngã tư đường miền Bavie.Đến mùa hạ, khi đường xá đã đi lại được dễ dàng, vua Charles cử một đạo quân mạnh tám nghìn người do Slipenbac chỉ huy và ra lệnh tiến về biên giới Nga.Đích thân nhà vua cầm đầu toàn đội binh mã, hành quân gấp, vượt qua xứ Livoni; cách Riga hai dặm về mé thượng lưu gặp địch, nhà vua vượt qua sông Dvina bằng thuyền và đánh tan đội quân xứ Xăc của vua Auguste. Trong trận nầy, xảy ra ngày mồng tám tháng bảy, Johan Patkun bị thương: y chỉ vừa kịp lên ngựa chạy trốn, thoát khỏi tay quân giáp kỵ của vua Thuỵ Điển đuổi theo; lần nầy y thoát được cảnh bị cầm tù và nhục hình.Trước thành Riga, không phải là đám lính Nga rách rưới mà là đội quân oai hùng của xứ Xăc nổi tiếng khắp châu u đã, bị đánh bại. Đôi cánh của Vinh quang như dng rộng trên lưng vua Charles. "Vua Charles chẳng còn nghĩ đến gì khác ngoài chiến trận… - Tướng Xtenboc đã nói về vua Thuỵ Điển như vậy trong những bức thư gửi về Stockholm - Nhà vua không còn nghe những lời khuyên can k
