hai bên cánh, đánh vào quân của vua Charles. Chúng ta sẽ dự bữa ăn nửa đêm ngày lễ Giáng sinh ở Revan, tôi xin lấy danh dự ra đảm bảo.Vua Piotr rời khỏi bàn đứng dậy, đi vài bước, đầu cúi xuống để khỏi chạm vào vái lều; nhà vua nhặt dưới đất lên một cọng rơm rồi ngả mình nằm xuống giường của quận công - chiếc giường lấy của một trại ấp gần đấy. Nhà vua lấy cọng rơm xỉa răng.- Halac đã trình ta bảng liệt kê những thứ cần thiết.Mọi người ngừng ăn quay cả về phía Sa hoàng.- Nếu chúng ta có tất cả những thứ nếu ra trong bản kê thì chúng ta sẽ chiếm được Narva. Chúng ta cần sáu mươi khẩu pháo hãm thành… - Nhà vua ngồi dậy rút trong ngực ra một tờ giấy nhầu nát ném lên bàn, trước mặt Golovin - Đọc đi… Trong lúc nầy, ta chưa có lấy một khẩu pháo tốt ở chiến luỹ. Revin đang chật vật trong bùn trước thành Tver với những khẩu pháo hãm thành… Hôm nay ta được biết là các khẩu súng cối đều nằm cả lại trên cao nguyên Vandai… Đoàn xe chở thuốc súng hiện nay còn ở trên hồ Inmen… Vậy các ngài nghĩ gì về việc đó, các ngài tướng soái?Các viên tướng nhích một ngọn nến lại gần, cúi xuống đọc bản kê. Chỉ có Melsikov mỉm một nụ cười hiểm ác trước cốc rượu đầy tràn của mình, ngồi riêng ra một nơi.Sau một lát im lặng, Sa hoàng nghiêm nghị, thong thả nói tiếp:- Đây không phải là một doanh trại, đây là nơi tụ tập của bọn digan. Chúng ta đã chuẩn bị trong hai năm ròng… Vậy mà chẳng có gì sẵn sàng hết… Còn tồi tệ hơn cả trước thành Azop. Còn tồi tệ hơn cả thời Vaska Golixyn…Alexaska gõ đinh thúc ngựa kêu lách cách, và cười, mồm rộng tới mang tai.- Thằng vô lại Một doanh trại mà thế nầy à? Lính tráng thì thơ thẩn trong các đoàn xe quân lương… Đầy rẫy lũ đàn bà nông thôn, bọn con gái Phần Lan… Tiếng ồn ào. Sự lộn xộn… Lính tráng làm việc uể oải, trông chúng mà phát tởm… Bánh mì thì mốc xanh… Tại một số trung đoàn, thịt muối chỉ có đủ cho hai ngày… Thịt đâu cả? ở Novgorod à? Tại sao không có ở đây? Mùa mưa sắp bắt đầu, chỗ trú của binh lính đâu?Trong lều chỉ nghe thấy tiếng nến nổ lép bép. Ông quận công không hiểu rõ vấn đề gì, tò mò hết nhìn Sa hoàng lại nhìn các viên tướng.- Chúng ta rời khỏi Moskva ra đi đã hai tháng nay mà chúng ta vẫn chưa tới. Thế mà cũng gọi là chiến dịch? Các ngài có biết vua Charles đã bắt vua Chrixtian phải ký kết một hoà ước nhục nhã và nộp một món tiền là hai mươi lăm vạn đồng tiền vàng không? Hiện nay vua Charles đã cho cả đoàn quân đổ bộ lên Perno và đang tiến về Riga… Nếu giờ đây hắn đánh bại vua Auguste ở Riga thì đến tháng mười một, chúng ta phải đón hắn ở đây, trên đất nước chúng ta… Ta sẽ đón tiếp hắn ra sao?Artamon Golovin, cấp bậc cao nhất và lâu năm nhất bọn, đứng dậy vừa cúi chào vừa nhíu đôi lông mày trắng xoá:- Tâu bệ hạ, nhờ ơn Chúa…Vua Piotr ngắt lời, một mạch máu căng phồng trên trán:- Chúng ta cần có pháo. Cần có đạn trái phá? Một trăm hai mươi nghìn viên đạn pháo. Phải có thịt muối, lão già ngu ngốc kiaMưa lại trút xuống, không ngớt, liền trong mười lăm ngày ròng rã. Những đám sương mù dày đặc từ biển bay vào. Nước ngập các nơi trú quân, nước nhỏ giọt trong các lều vải, người ta chẳng còn biết tránh ẩm ướt gió lạnh đêm hôm vào nơi
