biết điều hơn lẽ thiệt. Nhưng ngày nay, Sa hoàng cho tất cả đều là hỏng bét. Nhà vua chẳng ưng cái gì cả Nhứng người không muốn công nhận cây thập ác mới và từ chối không làm dấu thánh giá bằng ba ngón tay tự tập nhau dưới hầm nhà để đọc kinh vãn khoá.Một lần nữa lại có tin đồn mọi người chỉ sống được đến giữa tuần chay: tiếng kèn báo hiệu cuộc phán quyết cuối cùng sẽ vang lên trong đêm thứ bảy rạng ngày chủ nhật. Ở xloboda Bronaia xuất hiện một người; người ấy tụ họp dân chúng ở nhà tắm công cộng, rồi cứ quay, quay mãi, lấy bàn tay tự vả vào mặt, ê a tự xưng là Xabaot(1) rồi xùi bọt mép ngã vật xuống… Một người khác, trần truồng lông lá trông đến khiếp, ra mắt nhân dân, tay cầm ba chiếc gậy cời than, nói lên những lời sấm không ai hiểu, doạ rằng tai hoạ sắp đổ xuống đầu mọi người.Một sắc chỉ thứ hai của Sa hoàng được đóng ở các cửa ô khu Kitai-gorod và khu Belo-gorod: "Quý tộc, triều thần, sĩ quan của Sa hoàng và viên chức các bộ, và cả các nhà buôn, từ nay bắt buộc phải bận trang phục Hungary, và đến mùa xuân khi tiết trời đã bớt lạnh, phải bận trang phục kiểu xứ Xăc(2)".Người ta treo mũ áo kiểu mới vào móc để triển lãm. Lính đứng gác đồ triển lãm nói rằng rồi đây sẽ có lệnh cho vợ các nhà buôn, vợ lính xtreletz, phụ nữ ở các đại xã vợ các giáo trưởng và các thầy trợ tế, khi ra phố phải để đầu trần, mặc váy ngắn kiểu Đức, mang khung lồng ở hai bên sườn, bên trong áo dài… Nhiều người lo sợ vơ vẩn, tụ tập từng đám đông trước các cửa ô. Họ ghé tai nhau thì thầm kháo rằng người lạ mặt mang ba chiếc gậy cời than đã ném phân vào một chiếc áo treo triển lãm mà kêu lên: "Chẳng bao lâu nữa họ sẽ cấm các người nói tiếng Nga rồi các người xem? Bọn giáo sĩ La Mã và bọn giáo sĩ theo phái Lute(2) sẽ đến đây làm lễ rửa tội lại cho tất cả mọi người. Dân các đại xã sẽ bị bắt nộp cho người Đức làm nô lệ suốt đời. Từ nay, Moskva sẽ gọi là thành phố Quỷ. Người ta đọc trong sách cổ thấy nói rằng Sa hoàng Piotr là một người Do Thái thuộc bộ lạc Đan".Làm thế nào mà không tin những lời đồn đại ấy được vì trước ngày lễ Cứu Chúa hiển hiện, bọn nhân viên của nhà buôn Reviakin đã chạy khắp các cửa hiệu kể lại sự hy sinh tự nguyện to lớn và hãi hùng để chuộc nhân loại khỏi tay Quỷ vương: trên bờ hồ Vyga hàng mấy trăm tín đồ vẫn làm dấu bằng hai ngón tay, đã tự thiêu sống. Ở đúng bên trên nơi xảy ra vụ hoả thiêu, vòm trời nứt ra làm đôi, người ta nhìn thấy một khoảnh đất bằng thuỷ tinh, bốn con vật đội một chiếc ngai. Đức Chúa Trời ngự trên ngai, bên phải và bên trái có bốn mươi vị thánh lão, các thiên sứ có "hai cánh, hai mắt và hai chân" vây quanh người. Một con chim bồ câu từ ngai Trời bay lên, tức thì lửa tắt và hương thơm toả ngào ngạt, không còn mùi khét lẹt nữa.Ở Bộ bưu vụ, một người tầm vóc và diện mạo bình thường khi sắp đi ra, vứt một lá thư lại trên sàn. Người ta hỏi hắn "Nầy, anh đánh rơi vật gì đấy!" Hắn sợ hãi bỏ chạy mất. Trên phong bì niêm phong có ghi; "Đệ lên Hoàng Đế, không được mở niêm phong". Viên lục sự Paven Vaxilievich Xuxlov phải khó khăn lắm mới luồn được hai bàn tay run lẩy bẩy vào hai ống tay áo bông. Hắn doạ đánh tuốt xác
