Chương 41
Cuối tháng hai, quân Nga lại tiến đánh Krym.Mazeppa thận trọng đã khuyên là nên tiến dọc theo bờ sông Dniep, vừa tiến vừa lập những pháo đài nhỏ. Nhưng Vaxili Vaxilievich không muốn nghe nói đến lối tiến quân chậm chạp như vậy: hắn muốn tới Perekov thật nhanh để rửa nhục trong một trận quyết chiến.Ở Moskva, người ta vẫn còn phải đi lại bằng xe trượt tuyết nhưng ở đây, các "kurgan"(1) đều phủ một tấm thảm mao lương mượt như nhung; trên cánh đồng bằng xanh rờn, gió thổi gợn mặt hồ ao, nước ngập đến đầu gối ngựa. Mặt trời sáng chói ló ra ở khe hở của những đám mây mùa xuân. Ôi, lạy Chúa, đất ở đây đen, màu mờ làm sao, thật là một kho vàng! Nếu mà xua được bọn nông dân ở trong rừng, trong các đầm lầy ra đây, chúng sẽ gặt hái lúa mì, bao nhiêu cũng có.Nhưng xung quanh không một bóng người. Chỉ có những đàn sếu bay qua, cao tít trên bầu trời, tiếng kêu kéo dài. Cánh đồng cỏ nầy đẫm nước mắt những người bị bắt: từ bao thế kỷ nay hàng triệu người Nga đã bị bọn Tarta giải đi qua đây, đêm đày ải trên các chiến thuyền ở Constantinop, tại Vơnidơ, tại Giên (2), tại Ai Cập.Người Cô-dắc khoe khoang về thảo nguyên. Ở đây, có được một vụ thu hoạch tất dễ như trò trẻ: gieo một ăn hai mươi chỉ cần nhổ một bãi nước bọt là cây mọc."Nếu không có cái bọn Tarta chết tiệt ấy thì người ta đã lập được biết bao nhiêu trại ấp ở vùng nầy!" Đám binh lính quê ở phương Bắc ngạc nhiên về sự màu mỡ của đất. Họ nói: "Cuộc chiến tranh nầy là đúng. Làm sao lại có thể bỏ hoá chỗ đất tốt như thế nầy được!" Bọn chúa đất trong đội vệ binh quý tộc nhằm sẵn những miếng đất tốt để lập dinh cơ. Chúng cãi nhau về chuyện chia đất sau nầy và chạy đi tìm Vaxili Vaxilievich ở trong lều và cúi chào: "
