"Hoàn toàn đúng. Mày sắp thành chuyên gia về thuật ngữ rồi. Đúng đấy - cắt một phần não, thiến bỏ thùy trán. Vì không thể hoạn mắt phần dưới rốn của mày, bà ta sẽ cắt phần trên."
"Mày đang nói về Ratched."
"Hoàn toàn đúng."
"Tao đâu biết bà ta có quyền quyết định điều đó."
"Chính bà ta."
McMurphy làm ra vẻ vui vì đã lái câu chuyện từ giải phẫu óc và sốc điện sang mụ y tá. Hắn hỏi vì sao Harding lại nghĩ mụ độc ác vậy. Mỗi đứa đưa ra một ý kiến về chuyện này. Cả bọn tranh cãi xem mụ có phải là cội nguồn của mọi khổ ải không, và Harding nói rằng phần lớn những khổ ải ở đây là do mụ gây ra. Hầu như cả bọn đồng ý với hắn, nhưng McMurphy không còn tin như vậy nữa. Hắn bảo trước đây hắn đã từng nghĩ thế nhưng bây giờ thì hắn không biết. Hắn không cho rằng loại bỏ mụ thì nhiều điều sẽ đổi thay; đằng sau cái cảnh lộn xộn này còn có một thế lốc nào đó to lớn hơn, mạnh mẽ hơn, và hắn cố tình tìm ra cách diễn đạt xem mình nghĩ đó là cái gì nhưng không ra. Thế là hắn thôi không nói tiếp nữa.
McMurphy không biết, nhưng đã bắt đầu linh cảm thấy điều tôi đã rõ từ lâu: sức mạnh chính đâu phải nằm ở một mình mụ y tá mà là ở Liên hợp, một tổ chức trải rộng trên toàn đất nước, mụ chỉ là viên chức quan trọng ở đó mà thôi.
Tụi còn lại không tán thành với McMurphy. Chúng bảo là chúng biết rõ tai họa từ đâu tới, và sau đó chúng bắt đầu cãi lộn với nhau. Cuộc cãi lộn sẽ không chấm dứt nếu McMurphy không chen vào.
"Ớn lắm," hắn nói. "Rác cả tai vì nghe tụi bay ca cẩm. Tụi bay kêu ra rả, kêu ca hộ lý, kêu ca cả bệnh viện, Scanlon muốn làm nổ tung cả tòa nhà, Sefelt thì đổ tại thuốc, Fredrickson thì đổ tại những trục trặc trong nội bộ gia đình. Tụi bay đứa nào cũng chỉ tìm cớ để thở than."
Hắn nói mụ y tá đơn thuần chỉ là một mụ già độc ác vô lương tâm và thật vô ích khi chúng muốn đẩy hắn đối đầu với mụ; đó chỉ là chuyện trẻ con, chẳng mang lại điều gì tốt đẹp cả, nhất là cho hắn. Thoát khỏi mụ thì dễ, nhưng còn tác nhân đang ẩn náu đằng sau, nơi sinh ra mọi khổ nhục thì không thoát nổi.
"Mày nghĩ thế?" Harding hỏi. "Vậy thì nếu mày đột ngột hiểu cặn kẽ về vấn đề thần kinh đến mức đó, thử nói xem đâu là nguồn gốc của số bất hạnh? 'Tác nhân còn ẩn náu' theo cách nói bóng bẩy của mày là gì?"
"Tao không biết, mày hiểu không. Và cũng chưa thấy gì lớn cỡ đó cả." Hắn ngồi im một lúc, lắng nghe tiếng rú từ buồng X quang, rồi tiếp, "Nhưng theo tụi bay, tất cả chỉ tại mẹ già Y tá Trưởng và những phiền toái giới tính của bà ta thì hãy vật mẹ nó bà ta xuống và giải quyết các phiền toái ấy đi. Thế là xong, bà ta sẽ không làm khổ tụi bay nữa."
Scanlon vỗ tay, "Mẹ khỉ. Chính thế. Mày được ủy quyền làm việc đó, Mack, chỉ có mày là xứng đáng thôi."
"Quên tao đi. Không đời nào. Tụi bay chọn nhầm rồi."
"Tại sao lại nhầm? Tao nghĩ mày là con ngốa đốc tốt giống giỏi xáp lá cà."
"Người anh em , tao đang tính chuyện tránh con diều hâu cái già nua đó càng xa càng tốt."
