Rồi ông hỏi bài. Buổi sáng hôm đó, những đứa bị hỏi đều thuộc bài.
- Vậy thì, ta tiếp tục. Haram! ông xướng to vừa viết cái từ kỳ lạ đó lên bảng. Có trò nào biết nghĩa là gì không?
Một đứa học trò đưa tay lên.
- Một hành vi xấu là haram.
Nó nói đúng.
- Một hành vi xấu, chống lại đạo Hồi, là haram, thầy giáo cắt nghĩa. Chẳng hạn giết chóc không có lý do. Hay trừng phạt không có lý do. Uống rượu là haram. Bọn ngoại đạo coi thường một việc có là haram hay không. Chúng coi nhiều điều haram là điều tốt. Như thế là sai.
Thầy giáo nhìn bao quát cả lớp. Ông vạch ra một sơ đồ với ba khái niệm haram, halal và mubah. Haram là điều xấu và bị cấm, halal là điều tốt và được phép, mubah chỉ những trường hợp có thể tranh chấp.
- Mubah là cái không tốt, nhưng không phải là một tội lỗi. Chẳng hạn ăn thịt lợn khi sẽ bị chết đói nếu không ăn. Hay săn bắn, giết chóc để sống còn.
Bọn học trò cắm cúi viết và viết. Cuối cùng, thầy giáo đặt các câu hỏi vẫn thường hỏi để xem chúng có hiểu đúng không.
- Nếu một người thấy một haram là tốt thì hắn ta là người thế nào?
Chẳng ai trả lời được.
- Một kẻ ngoại đạo, cuối cùng ông ta phải tự trả lời. Và haram là tốt hay là xấu?
Bây giờ, hầu hết đều đưa tay lên. Fazil không dám đưa tay, sợ bị nhầm. Nó cố thu mình lại thật nhỏ ở hàng ghế thứ ba. Thầy giáo chỉ một cậu con trai, cậu ta đứng dậy thẳng người như một chữ i và trả lời: “Xấu ạ!”
Đấy đúng là điều Fazil nghĩ cần trả lời. Một kẻ ngoại đạo là người xấu.
Căn phòng buồn
Aimal là con trai út của Sultan, nó mười hai tuổi và làm việc mười hai tiếng một ngày. Ngày nào cũng vậy, bảy ngày trong tuần, nó dậy từ mờ sáng. Nó co rúm người lại, nhưng Leila hay mẹ nó buộc nó phải dậy. Nó rửa khuôn mặt tái nhợt, mặc quần áo, ăn một quả trứng ớp la bằng những ngón tay, chấm những miếng bánh vào lòng đỏ trứng và uống trà.
Đến tám giờ, Aimal mở cửa một cái quán nhỏ trong hành lang tối sẫm của một khách sạn ở Kaboul. Tại đấy nó bán sô cô la, bánh quy, soda và kẹo cao su. Riêng với chính mình, nó gọi cái quán đó là “căn phòng buồn”. Mỗi lần nó mở cửa, nó nghe trong tim và trong bụng đau nhói lên. Nó sẽ ngồi chờ ở đây, cho đến khi người ta đến tìm nó vào lúc 20 giờ. Lúc đó đã là đêm và nó đi thẳng về nhà để ăn tối và đi ngủ.
Ngay trước cửa có đặt ba cái chậu lớn: cô tiếp tân hoài công cố hứng chỗ nước từ trên mái đổ xuống. Dẫu có đặt bao nhiêu chậu, các vũng nước vẫn giăng đầy trước cửa quán của Aimal và người ta tránh các vũng nước nên cũng tránh luôn cái quán này. Thường hành lang chìm trong bóng tối. Ban ngày, người ta kéo những tấm rèm nặng ra, nhưng ánh sáng không vào đến được những góc tối. Buổi tối, nếu có điện, các ngọn đèn được thắp lên, nếu không thì có những ngọn đèn thắp bằng hơi đốt được đặt trên quầy lễ tân.
