Cái gì có rễ mà không ai nhìn thấy,
Nó cao hơn các ngọn cây,
Nó cứ vươn cao, vươn cao mãi,
Mà chẳng bao giờ lớn được.
“Dễ ợt!” Bilbo nói. “Quả núi, ta cho là thế.”
“Nó đoán dễ dàng nhỉ? Nó phải thi tài với chúng ta, mình thân yêu à! Nếu nó hỏi chúng ta mà chúng ta không trả lời được, khi đó chúng ta phải thực hiện điều nó muốn, nhé? Chúng ta sẽ chỉ đường cho nó thoát khỏi đây, đúng rồi!”
“Đồng ý!” Bilbo nói, chẳng dám không đồng ý, và đầu óc gần như vỡ tung ra để mà nghĩ những câu đố có thể cứu mình khỏi bị ăn thịt.
Ba mươi chú ngựa bạch trên quả đồi màu đỏ,
Thoạt đầu chúng nhai rào rạo,
Rồi chúng giậm giậm chân,
Rồi chúng đứng im thin thít.
Anh chàng chỉ nghĩ được có thế để mà hỏi - ý nghĩ về việc ăn cứ luẩn quẩn trong đầu. Đó cũng là một câu đố khá cổ, và Gollum cũng biết rõ câu trả lời như các bạn vậy.
“Cũ rích, cũ rích,” lão rít lên. “Những cái răng! những cái răng! mình yêu à; song chúng ta chỉ có sáu cái thôi!” Sau đó lão hỏi câu đố thứ hai của lão:
Đã câm mà lại hay kêu,
Đã không có cánh mà bay phấp phới,
Đã móm xều mà lại hay cắn,
Đã không miệng mà hay thì thào.
“Đợi chút xíu!” Bilbo kêu lên, vẫn còn đang bị ám ảnh về chuyện ăn uống. Thật may là trước kia anh chàng đã từng nghe một câu gì đó khá giống thế này, và vừa lấy lại bình tĩnh anh chàng vừa nghĩ câu trả lời. “Gió, tất nhiên là gió rồi,” anh chàng nói, và rất hài lòng là mình cũng sáng tác được một câu đố ngay tại chỗ. “Câu này sẽ khiến lão quái vật tởm lợm dưới lòng đất phải bối rối đây,” anh chàng nghĩ bụng:
Một con mắt trên khuôn mặt màu xanh
Nhìn một con mắt trên khuôn mặt màu lục.
“Con mắt kia nom giống con mắt này,”
Con mắt đầu tiên nói,
“Nhưng ở dưới thấp
chứ không ở trên cao.”
“Xìì, xìì, xìì,” Gollum nói. Lão đã ở dưới đất quá lâu rồi, và đã gần quên hết những thứ như thế này. Nhưng đúng vào lúc Bilbo bắt đầu hy vọng là lão quái vật khốn khổ sẽ không thể trả lời nổi, thì Gollum lại lục tìm ký ức của biết bao năm tháng xa xưa, khi lão sống với bà nội trong một cái hang bên bờ sông, “chààà, chààà, mình yêu ơi,” lão nói. “Câu đó nghĩa là mặt trời chiếu lên hoa cúc dại, đúng là thế.”
Nhưng những câu đố loại bình thường trên mặt đất như thế này khiến lão mệt mỏi. Chúng cũng gợi nhớ cái thời lão không đến nỗi cô đơn, chui lủi và tởm lợm như bây giờ, và điều đó khiến lão nổi nóng. Hơn nữa, chúng còn khiến lão thấy đói; vì vậy lần này lão cố đưa ra một câu gì đó khó đoán hơn đôi chút và khó chịu hơn:
Không thể thấy, không thể sờ,
Không thể nghe, không thể ngửi,
Nó nằm sau các vì sao và dưới các quả đồi,
Và nó lấp đầy các hang trống rỗng,
Nó đến trước rồi mới chạy theo sau,
Kết liễu cuộc đời và giết chết tiếng cười.
Thật không may cho Gollum là Bilbo đã được nghe loại câu đố như thế từ trước; và câu trả lời thì anh chàng có sẵn bất kỳ lúc nào. “Bóng tối!” anh chàng nói, thậm chí không cần gãi đầu hoặc phải bận tâm suy nghĩ.
